ΚΥΝΗΓΟΤΑΦΚΟΣ

Ονομασία: Κυνηγόταφκος (Πλατ./ντ.) ή Τάφκος της Συκιάς (ντ.(+))
Είδος καρστικής μορφής: Βάραθρο
Τόπος
Νομός: Ηρακλείου
Δήμος: Τυλίσσου
Χωριό: Γωνιές
Ορεινό συγκρότημα: Ψηλορείτης, ύψωμα Βοσκερό Τοποθεσία: Βοσκερό
Υψόμετρο: 1092μ.

Σπηλαιογραφία
Διαστάσεις: Βάθος 70μ.
Στοιχεία εισόδου: Εντυπωσιακός πόρος κυκλικής διατομής, διαμέτρου 7μ.
Περιγραφή: Πρόκειται για ένα κατακόρυφο πηγάδι βάθους 58μ. με σφαιρική διατομή σε όλο το μήκος του, που διευρύνεται ελαφρώς κατά πλάτος όσο πλησιάζει προς τον πυθμένα (μέση διάμετρος πηγαδιού 12μ.). Λόγω του μεγάλου ανοίγματος του πηγαδιού, το φως της ημέρας διεισδύει μέχρι αρκετά μέτρα από την είσοδο, επιτρέποντας τη φωτοσύνθεση και την ανάπτυξη βρύων και φτερών στα τοιχώματα. Στον πυθμένα υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση από χώμα, ξύλα, πέτρες και άλλα υλικά που έχουν προέλθει από το εξωτερικό περιβάλλον και από καταπτώσεις πετρωμάτων από τα πλάγια τοιχώματα του σπηλαίου. Λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης φερτών υλικών στον πυθμένα, σχηματίζεται λόφος ύψους 6μ. με έντονα κατηφορική κλίση. Συνολικά το δάπεδο του σπηλαίου έχει διαστάσεις 15 x 7μ. Παράλληλα με το κεντρικό πηγάδι διαμορφώνεται άλλο ένα «τυφλό» πηγάδι - καμινάδα χωρίς εμφανή έξοδο στην επιφάνεια του εδάφους, καθώς και δύο μικρά ανηφορικά περάσματα το ένα εκ των οποίων οδηγεί σε μικρό βάραθρο βάθους 13 περίπου μέτρων.
Σε εσοχές των πλάγιων τοιχωμάτων και του πυθμένα του σπηλαίου φωλιάζει μεγάλος αριθμός από αγριοπερίστερα και κουκουβάγιες.
Λιθωματικός διάκοσμος: Απουσία διάκοσμου.

Γεωλογία
Σχηματισμός / προέλευση: Το βάραθρο σχηματίζεται σε ασβεστόλιθους και δολομίτες Ιουρασικού Τρίπολης. Κρίνοντας από τη μορφολογία του (ύπαρξη τουλάχιστον τεσσάρων πηγαδιών διαφορετικού αναπτύγματος στον ίδιο χώρο) συνάγεται το συμπέρασμα πως το σπήλαιο έχει προέλθει από την χημική διάβρωση διακλάσεων που δημιούργησαν τα ρήγματα της περιοχής.
Στοιχεία υδρολογίας: Είναι αποδέκτης των επιφανειακών υδροροών κατά την περίοδο των βροχοπτώσεων, καθώς και των νερών που παροχετεύονται μέσα από τις δολίνες και τα βυθίσματα του υψώματος Βοσκερού, όπου βρίσκεται.

Ανθρωπολογικά στοιχεία
Ένα από τα πιο γνωστά βάραθρα της περιοχής των Γωνιών και του Κρουσώνα με τον οποίο γειτνιάζει, και αυτό που προκαλεί το μεγαλύτερο δέος λόγω του εντυπωσιακού του ανοίγματος. Το όνομα δόθηκε στο σπήλαιο διότι εδώ συγκεντρώνονται πολλοί κυνηγοί για να κυνηγήσουν περιστέρια που φωλιάζουν εντός του βαράθρου(++). Το σπήλαιο συνδέεται με πολλές ιστορίες που σχετίζονται με την τουρκοκρατία και την γερμανική κατοχή. Κατά τους ντόπιους, εκείνα τα χρόνια, πολλοί αντάρτες Κρητικοί οδηγούσαν εδώ Έλληνες και Γερμανούς προδότες και τους υποχρέωναν να πέσουν μόνοι τους στο βάραθρο. Σύμφωνα με τον Ε. Πλατάκη (+++), κατά την γερμανική κατοχή έριξαν μέσα 4 δοσίλογους. Ο ίδιος διασώζει το θρύλο ότι, λόγω χιονοκάλυψης, γλίστρησαν και έπεσαν μέσα σε αυτό 12 άλογα που είχαν πάρει οι Χαΐνηδες από τους Τούρκους επί τουρκοκρατίας.

Ιστορικό εξερεύνησης
Ήταν ανέκαθεν γνωστό στους ντόπιους της περιοχής. Καταγράφηκε από τον Ε. Πλατάκη στο έργο του «Σπήλαια και άλλαι καρστικαί μορφαί της Κρήτης» με κωδικό 1919. Εξερευνήθηκε και χαρτογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1977 από Γάλλους σπηλαιολόγους στο πλαίσιο της αποστολής MINOTAURE 77(++++).




(+) Σύμφωνα με τον Νίκο Ε. Παντερή, Οκτ. 2008.
(++) Όπ. παρ.
(+++)Πλατάκης, Ε., 1975: Δ.Κ. 1919.
(++++)Beau, 1977: 27-28.