ΤΑΦΚΟΣ ΣΤΑ ΠΕΤΡΑΔΟΛΑΚΙΑ

(missing english version)
Ονομασία: Τάφκος στα Πετραδολάκια (ντ.)
Είδος καρστικής μορφής: Σπηλαιοβάραθρο
Τόπος
Νομός: Ρεθύμνου
Δήμος: Ανωγείων
Χωριό: Ανώγεια
Ορεινό συγκρότημα: Ψηλορείτης, ύψωμα Κορφή της Βίγλας
Τοποθεσία: Πετραδολάκια
Υψόμετρο: 1437μ.

Σπηλαιογραφία
Διαστάσεις: Συνολικό μήκος διαδρομών 383μ. Βάθος 475μ.
Στοιχεία εισόδου: Εντυπωσιακός δίστομος πόρος σαν χοάνη, διαστάσεων 10 x 6μ.
Περιγραφή: Το δεύτερο βαθύτερο σπηλαιοβάραθρο του Ψηλορείτη. Σε βάθος 23μ. διαμορφώνεται η μεγαλύτερη αίθουσα του σπηλαίου γνωστή ως "η αίθουσα του ελαφιού" μήκους περίπου 300μ. Εδώ αναπτύσσεται πλούσιος και ιδιαίτερα εντυπωσιακός σπηλαιοδιάκοσμος. Κατά μήκος της κυλά υδρόρεμα που καταλήγει σε στενό μαίανδρο, από όπου ξεκινά ο κύριος κορμός του σπηλαίου που επί το πλείστον αποτελείται από εντυπωσιακά κατακόρυφα πηγάδια (πάνω από 20) μέσου βάθους 30-40μ. Πιο χαμηλά, το ρυάκι αυτό συναντά μια πολύ μεγαλύτερη εισροή νερού (60lit/sec) που έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία λίμνης, σε βάθος 380μ. Το σπήλαιο τερματίζει σε σιφόνι στο οποίο είχε πραγματοποιηθεί σπηλαιοκατάδυση από Γάλλους σπηλαιολόγους το 1991(+). Όπως και στην περίπτωση της "Ταφκούρας(++)", τα νερά που κυκλοφορούν στους αγωγούς του "Τάφκου στα Πετραδολάκια" καταλήγουν πιθανότατα στις υποθαλάσσιες πηγές των βορείων ακτών του Ηρακλείου, ενώ η σύνδεσή του με την "Ταφκούρα" και το "Διπλοτάφκι(+++)" υπό μορφή συστήματος σπηλαίων είναι πολύ πιθανή. Λιθωματικός διάκοσμος: Πλούσιος σπηλαιοδιάκοσμος όλων των μορφών: σταλακτίτες, σταλαγμίτες, κολόνες, λιθωματικές λεκάνες, ελικτίτες, κοραλλοειδή κ.ά. Εντοπίζεται κυρίως στη δεύτερη αίθουσα του σπηλαίου, στα -30μ.

Γεωλογία
Σχηματισμός / προέλευση: Το σπήλαιο αναπτύσσεται πάνω στους ασβεστόλιθους της Τρίπολης που εμφανίζουν μεγάλη καρστικοποίηση και στη συνέχεια συνεχίζεται στους υποκείμενους πλακώδεις ασβεστόλιθους ακολουθώντας κάποιο ρήγμα ή διάκλαση.
Στοιχεία υδρολογίας: Έντονη ροή υδάτων καθ' όλη την διάρκεια του έτους. Μεγάλο εύρος διακύμανσης της παροχής νερού, ανάλογα με την εποχή. Ειδικότερα, κατά την καλοκαιρινή περίοδο, καταγράφονται οι μικρότερες παροχές νερού. Η παροχή ξεκινά σε μικρές ποσότητες από την "αίθουσα του ελαφιού" σε βάθος 23μ. Απότομη αύξηση της ποσότητας των υδάτων παρατηρείται σε βάθος 130μ., η οποία και συνεχίζεται από εκεί και κάτω αυξανόμενη. Σε βάθος 200μ. υπάρχει εισροή νερού και στα -380μ. η ροή διπλασιάζεται για να καταλήξει έτσι στο τελικό σιφόνι των -450μ. Το νερό κατά την κάθοδό του σχηματίζει πολλούς μικρούς και μεγάλους καταρράκτες. Οι πιο εντυπωσιακοί είναι αυτοί που βρίσκονται στα πηγάδια βάθους 45 και 60 μέτρων αντίστοιχα, αλλά και αυτοί που σχηματίζονται μετά τη λίμνη όπου η παροχή είναι ιδιαίτερα αυξημένη ακόμη και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Κατά την χειμερινή περίοδο, κατόπιν αυτοψίας(++++), καταγράφηκαν μεγάλες ποσότητες νερού που ξεκινούν ήδη από βάθος 10μ. και καθιστούν απαγορευτική την προσπέλαση. Όπως προαναφέρθηκε, υπάρχει εκτίμηση αλλά και μεγάλη πιθανότητα σύνδεσης του σπηλαίου (υδρογεωλογικά) με την "Ταφκούρα" και συγκεκριμένα με τον "Ποταμό των Ανωγείων", όπως ονομάζεται η μεγάλη παροχή νερού στο ανατολικό τμήμα της(+++++).

Ανθρωπολογικά στοιχεία
Στην "αίθουσα του ελαφιού" λέγεται ότι είχε βρεθεί απολίθωμα ελαφιού το είδος του οποίου εξαφανίστηκε πριν αρκετές χιλιάδες χρόνια. Επίσης, πολύ κοντά στον "Τάφκο στα Πετραδολάκια", στην τοποθεσία "Τα Ρούσσα Λακάκια" βρίσκεται ένα σπήλαιο όπου είχαν κρύψει το στρατηγό Κράιπε κατά τη διάρκεια της απαγωγής του(++++++).

Ιστορικό εξερεύνησης
Το σπήλαιο ήταν ανέκαθεν γνωστό στους ντόπιους κατοίκους της περιοχής. Εξερευνήθηκε και χαρτογραφήθηκε για πρώτη φορά από τους Γάλλους σπηλαιολόγους της ομάδα της GRESPA κατά τα έτη 1989, "90 και "91.


(+) Γαλλική αποστολή Πετραδολάκια '91.
(++) Τ. Monges - Αδαμόπουλος Κ. 1996: 8.
(+++)Βλ. δελτίο σπηλαίου "Ταφκούρα", σελ. 222.
(++++) Αδαμόπουλος Κ., χειμώνας 1995.
(+++++) Τ. Monges - Αδαμόπουλος Κ. 1996: 9.
(++++++) Σύμφωνα με τους Γιώργο και Χαράλαμπο Ξυλούρη, Σεπ. 2008.