ΣΑΒΒΑ ΒΑΡΔΑΚΗ

Ονομασία: Σάββα Βαρδάκη (συμβ.(+))
Είδος καρστικής μορφής: Καταβόθρα
Τόπος
Νομός: Ηρακλείου
Δήμος: Τυλίσσου
Χωριό: Αστυράκι
Ορεινό συγκρότημα: Ψηλορείτης
Τοποθεσία: Οροπέδιο Στρούμπουλα
Υψόμετρο: 423μ.

Σπηλαιογραφία
Διαστάσεις: Βάθος 60μ.
Στοιχεία εισόδου: Πόρος σχήματος χοάνης που στενεύει και οδηγεί σε άνοιγμα πλάτους 1μ. και ύψους μισού περίπου μέτρου. Κάθε χρόνο, λόγω της εισροής μεγάλων ποσοτήτων νερού που μεταφέρουν πλήθος φερτών υλικών και κυρίως πετρών, οι διαστάσεις του πόρου αλλάζουν και ενίοτε χρειάζεται να απομακρυνθούν πέτρες, προκειμένου να γίνει εφικτή η εισχώρηση σε αυτό.
Περιγραφή: Τυπική μορφή καταβόθρας, με πολλά στενά περάσματα που κατά περιόδους κλείνουν λόγω της συσσώρευσης πετρών και άλλων φερτών υλικών που παρασύρονται από τα νερά του οροπεδίου του Στρούμπουλα, μεγάλη ποσότητα από τα οποία παροχετεύονται από το σπήλαιο. Συγκεντρώσεις νερού, υπό μορφής τελμάτων ή σιφονιών, υπάρχουν σε τρία έως τέσσερα σημεία. Συνολικά διαμορφώνονται 4 πηγάδια μέσου βάθους 10μ. και μια αίθουσα, στο τελευταίο προσβάσιμο τμήμα του, που είναι στολισμένη με πλούσιο σπηλαιοδιάκοσμο.
Λιθωματικός διάκοσμος: Εντυπωσιακός και σπάνιος διάκοσμος στην τελευταία αίθουσα του σπηλαίου. Επικρατέστερες μορφές είναι οι ρευματόλιθοι, οι κρύσταλλοι ανθρακικού ασβεστίου, οι ελικτίτες, τα μαργαριτάρια σπηλαίων, οι κολόνες, οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες.

Γεωλογία
Σχηματισμός / προέλευση: Το σπήλαιο διανοίχτηκε σε ασβεστόλιθους και δολομίτες Ιουρασικού της Τρίπολης. Αναπτύσσεται ως βάραθρο λόγω της ανύψωσης όλης της οροσειράς.
Στοιχεία υδρολογίας: Το σπήλαιο αποστραγγίζει τη μεγαλύτερη ποσότητα των νερών του οροπεδίου του Στρούμπουλα, γι' αυτό και ο χαρακτηρισμός του ως "καταβόθρα". Το 1992 η είσοδός του διανοίχτηκε τεχνητά, προκειμένου να διευκολυνθεί η απορροή των νερών που συγκεντρώνονταν στο οροπέδιο. Σε δύο σημεία κατά μήκος του δημιουργούνται σιφόνια: στα -30 περίπου μέτρα και στα -46μ. Το δεύτερο είναι απροσπέλαστο το μεγαλύτερο διάστημα του έτους.

Ανθρωπολογικά στοιχεία
Το όνομα του σπηλαίου επιλέχτηκε ομόφωνα από τη σπηλαιολογική κοινότητα της Ελλάδος το 1992, προς τιμήν του σπηλαιολόγου Σάββα Βαρδάκη (++).

Ιστορικό εξερεύνησης
Ήταν ανέκαθεν γνωστό στους ντόπιους της περιοχής. Εξερευνήθηκε και χαρτογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1992 από σπηλαιολόγους του Τ.Κ. Ε.Σ.Ε.



(+) Για την προέλευση του ονόματος βλ. "Ανθρωπολογικά στοιχεία" στο παρόν δελτίο σπηλαίου.
(++) Σάββας Βαρδάκης: ο πρώτος Έλληνας σπηλαιολόγος που πέθανε κατά τη διάρκεια σπηλαιολογικής εξερεύνησης (σε άλλο σπήλαιο) λόγω της εισπνοής μολυσμένου αέρα από αέρια κατσίγαρου.